Kurtulmuş, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de “Asya’da Sürdürülebilir Kalkınma için Bölgesel İşbirliğinin Teşvik Edilmesi” temasıyla Azerbaycan Milli Meclisinin ev sahipliğinde düzenlenen Asya Parlamenter Asamblesi (APA) 14’üncü Genel Kurulu’nda konuştu.
Sözlerine, toplantıda ortaya konulacak fikirlerin, yapılacak müzakerelerin Asya ülkeleri arasında dayanışma ve işbirliğini sağlayacak önemli sonuçlar doğurması temennisini dile getirerek başlayan Kurtulmuş, dünyanın zor bir dönemden geçtiğini, bu çerçevede tarihsel olarak Asya’da da önemli tarihi fırsat penceresinin açıldığını söyledi.
Asya’nın yeniden yükselişe geçtiği bir dönemi yaşadığını dile getiren Kurtulmuş, “APA’nın, yükselişe geçen Asya’da yeni fırsatların yakalanması, güven ve istikrar içerisinde işbirliklerinin ve ortak çalışma zemininin temin edilmesi bakımından fevkalade değerli bir platform olduğunun altını çizmek isterim. Bu anlamda APA, aslında Asya’nın yükselişine katkı sağlayacak, Asya’da ortaya çıkabilecek işbirliği ve barış imkanları üzerinden, küresel barışı sağlamaya katkı sunacak fevkalade önemli, çok taraflı bir parlamenter asambledir. Bu çerçevede parlamenter diplomasinin bütün imkanlarından istifade ederek, bu hedefe ulaşmak APA’nın ortak amaçlarından birisi olmalıdır.” şeklinde konuştu.
Türkiye’nin 2019’dan bu yana “yeniden Asya” yaklaşımını sürdürdüğünü belirten Kurtulmuş, gelişen, büyük fırsatları ve riskleri aynı zamanda bünyesinde taşıyan Asya ile ilişkilere önem verdiklerini vurguladı.
Kurtulmuş, APA’nın 14’üncü Genel Kurulunda, APA dönem başkanlığını Azerbaycan’ın devralacağını anımsatarak, “Büyük bir vukufiyetle bu görevi yürütecek olan Azerbaycan Milli Meclisi Başkanı değerli dostum Sahibe Gafarova Hanımefendi’nin aldığı bayrağı çok daha yukarıya taşıyarak, ülkelerimiz arasında, parlamentolarımız arasında ve parlamenterlerimiz arasında işbirliğini de artıracak çalışmaları gerçekleştireceğine eminim. Hep birlikte kendisine destek olarak, bu faaliyetlerin daha ileriye götürülmesi için yardımcı olacağız ve önümüzdeki dönemde Asya ülkelerinin işbirliği ve dayanışmasını en yüksek noktalara kadar çıkaracağız.” diye konuştu.
Asya’nın birçok bölgesindeki çatışma alanları üzerinden küresel rekabetlerin ve düşmanlıkların fitilinin ateşlenmesinin müsait olduğuna dikkati çeken Kurtulmuş, “Bu çerçevede bizim üzerimize düşen şey, güven ve istikrar gibi iki kilit sözcük üzerinden dış politikamızı, uluslararası ilişkilerimizi inşa edebilmektir.” dedi.
“Türkiye hayati bir rol oynamıştır”
Rusya-Ukrayna savaşı ile İsrail’in Gazze başta olmak üzere Filistin topraklarına yönelik saldırılarına değinen Kurtulmuş, Rusya-Ukrayna savaşının, sadece iki ülke arasında değil, Rusya ile topyekun Batı arasında bir savaş niteliği taşıdığını belirtti. Kurtulmuş, şöyle devam etti:
“Eğer Rusya ve Ukrayna krizi çözüme kavuşturulamazsa bunun bir küresel çatışmanın da fitilini ateşleyeceği aşikardır. Türkiye olarak başından itibaren Rusya-Ukrayna krizinde hem Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü sonuna kadar savunduk hem de bir an evvel her iki tarafın kabul edebileceği adil ve kalıcı bir barışın temin edilmesi için üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirdik, yerine getirmeye devam ediyoruz. Esir takasının gerçekleştirilmesi ve Karadeniz’de tahıl koridoruyla dünya gıda piyasalarında olağanüstü fiyat artışlarının önlenmesinde Türkiye hayati bir rol oynamıştır. Bu çerçevede Rusya-Ukrayna savaşının en kısa sürede kalıcı ve adil bir barış yoluyla çözülmesi insanlığın hayrınadır.”
İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları
TBMM Başkanı Kurtulmuş, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının ise söylenildiği gibi 7 Ekim’de başlamadığını, 1948’den, 1967’den itibaren bu meselenin içten içe yandığı, büyütüldüğü bir sürecin yaşandığını vurguladı.
Köylerinden, kentlerinden uzaklaştırılan Filistinlilerin yerlerine işgalci Yahudilerin yerleştirildiğini, bir kısmının hayattan koparıldığını dile getiren Kurtulmuş, en son Gazze’de devam eden bu büyük insanlık suçunun maalesef insanlık tarihinin en ağır imtihanlarından biri olduğunu söyledi.
Kurtulmuş, “APA başta olmak üzere bütün uluslararası kuruluşların bu insanlık dramına sessiz kalmamasını temenni ediyoruz.” dedi.
Lahey’de Güney Afrika tarafından İsrail aleyhine açılan davaya da işaret eden Kurtulmuş, şunları söyledi:
“Lahey Uluslararası Adalet Divanında başlayan mahkeme safahatıyla yeni bir dönem başlamıştır. Aslında açık söyleyeyim; dünya siyaseti için de yeni bir dönem başlamıştır. Bu dönemle birlikte dünyada hak, adalet, insaf ve vicdan arayışı içerisinde olan insanların artık yeni bir yol arayışı içerisinde olduğu aşikardır. Hükümetlerin bir kısmı Gazze’de işlenen soykırıma varan büyük katliama sessiz kalsa da dünya halkları sessiz kalmamış Washington’dan Londra’ya, Paris’ten Brüksel’e kadar birçok başkentte milyonlarca insan sokağa dökülmüştür. Artık insanlık, bu canavarın durdurulmasını, insanlık suçlarını bilerek, isteyerek işleyen bu mekanizmanın durdurulmasını talep etmektedir. Bunun için her türlü fırsatı ortaya koymak ve Gazze’de yaşanan bu büyük insanlık suçunu önlemek mecburiyetindeyiz.”
İsrail’in Refah’a saldırı planı
Birleşmiş Milletler ve mültecilere yardım kuruluşlarının “Netanyahu çetesini destekleyen ülkeler ve güçler” tarafından engellendiğini dile getiren Kurtulmuş, sürecin çok daha tehlikeli bir noktaya geldiğini belirtti.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, şöyle devam etti:
“İsrail’in başbakanı şu anda Refah Kapısı’na sıkıştırılmış olan yaklaşık 1,5 milyona yakın Filistinlinin üzerine bombalar atıyor ve dünyaya meydan okuyarak diyor ki; ‘Bunları oradan da silip atacağız.’ Böylece yeni bir insanlık suçunu işlemeye devam edeceğini, dünyanın gözünün içine baka baka ifade ediyor. Buna karşın insanlığın ortak vicdanı harekete geçmiştir ama sonuç almak için çok daha güçlü mücadele etmemiz lazımdır. Uluslararası Adalet Divanındaki ara kararla birlikte ortaya çıkan durum, yeni bir fırsattır. Ümit ederiz ki arkasından uluslararası savaş suçları mahkemesindeki yargılamanın başlamasıyla insanlık bu ayıptan hiç olmazsa bir miktar kurtulabilecektir.”
Yeni bir küresel barış mekanizması çağrısı
Yeni bir uluslararası yapının kurulması gerektiğini ifade eden Kurtulmuş, “Önümüzdeki dönemde hep beraber çalışarak inşa etmemiz gereken yeni bir alan ise yeryüzünde adaleti, barışı, insanlığı, ülkelerin eşit egemenliğini, halkların arasında hiçbir ayrımcılık gözetmeksizin bütün insanlığı eşit gören yeni bir anlayışı inşa etmek zorundayız. Açıkçası, yeni bir BM’ye, yeni bir küresel barış mekanizmasına ve dünyayı yeniden insanların eşitliği prensibi içerisinde, barış çerçevesinde bir araya getirebilecek uluslararası bir anlayışa ihtiyacımız var.” diye konuştu.
APA dönem başkanlığı devri
TBMM Başkanı Kurtulmuş, konuşmasının ardından Türkiye’nin 2017’den bu yana üstlendiği APA dönem başkanlığını Azerbaycan Milli Meclisi Başkanı Sahibe Gafarova’ya devretti.
Programda, katılımcı ülkelerin meclis ve heyet başkanları, Asya Parlamenter Asamblesi Türk Grubu Başkanı AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Abdulkadir Emin Önen, Türkiye-Azerbaycan Dostluk Grubu Başkanı AK Parti İstanbul Milletvekili Şamil Ayrım, AK Parti Aydın Milletvekili Ömer Özmen, CHP Giresun Milletvekili Elvan Işık Gezmiş, CHP Kırklareli Milletvekili Vecdi Gündoğdu, MHP Samsun Milletvekili İlyas Topsakal, İYİ Parti Ankara Milletvekili Kürşad Zorlu, DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Osman Cengiz Çandar ve Saadet Partisi İzmir Milletvekili Mustafa Bilici ile Türkiye’nin Bakü Büyükelçisi Cahit Bağcı da yer aldı.
