Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm Programı kapsamında 2010’dan itibaren ülke genelinde uygulamaya alınan aile hekimliği sistemi, bireylerin ikametlerine en yakın yerdeki sağlık hizmetlerine kolayca erişebilmesine olanak sağlıyor.
Birinci basamak başvuru noktası olan aile hekimleriyle hastanelerdeki yoğunluğun azaltılmasına da katkı sunulması amaçlanıyor.
Verilen hizmetlere ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulunan Etimesgut Bağlıca 2 No’lu Aile Sağlığı Merkezinde (ASM) görevli Uzm. Dr. Zeynep Büşra Ulusoy, aile hekimlerinin koruyucu sağlık uygulamaları açısından önemine dikkati çekti.
Vatandaşların genellikle hastalığında kendilerine başvurduğunu anlatan Ulusoy, “Aile Sağlığı Merkezleri maalesef, insanların en çok üst solunum yolu enfeksiyonunda ya da ilaç yazdırmak için tercih ettikleri bir birim olarak görülüyor. Ancak bizler burada esas olarak koruyucu sağlık hizmetleri veriyoruz.” dedi.
Kanser taramaları ASM’lerde yapılıyor
Ulusoy, ASM’lerde verilen koruyucu sağlık hizmetlerine ilişkin şu bilgileri paylaştı:
“Merkezlerimizde 15-49 yaş aralığında kadın sağlığı izlemini yapmaktayız. Kanser taramaları aile sağlığı merkezlerimizde yürütülüyor. Hastaneye başvurmaya gerek kalmadan, 40-69 yaş arasındaki kadınların meme kanseri taramalarını, mamografilerini KETEM’lere yönlendirerek bizler organize ediyoruz. Rahim ağzı kanserine yönelik de 30-65 yaş arası kadınların 5 yılda bir HPV taramalarını yine KETEM’lere yönlendirerek yapmaktayız.
Ayrıca hem erkeklerde hem kadınlarda 50-70 yaş arası kolorektal kanserlerin taramalarını aile sağlığı merkezlerinde, gaitada gizli kan örneği alarak gerçekleştiriyoruz. Eğer sonuçlarda sıkıntılı bir durum görürsek hastanelere yönlendirerek gerekli müdahaleleri yapıyoruz.”
Kronik hastalıklara erken dönemde teşhis imkanı
Kronik hastalıkların yönetimine ilişkin, diyabet, hipertansiyon, obezite ve kardiyovasküler risklere yönelik taramalar da gerçekleştirdiklerini anlatan Ulusoy, özellikle belirli yaş üstünde, risk grubundaki kişilerin tetkikler için tek tek aranarak merkeze davet edildiğini belirtti.
“Böylelikle uzun dönemde sekel bırakmadan, kronik hastalıkları erken dönemde teşhis ederek yönetmiş oluyoruz. Esas işimiz aslında tam olarak bu, koruyucu hizmetler.” diyen Ulusoy, bebekler ve yetişkinlerin aşılama uygulamalarının, çocukların gelişim takiplerinin, gebe/lohusa izlemlerinin de ASM’lerde yürütüldüğünü kaydetti.
“Akut şikayetlerde önce ASM’lere başvurulması çok önemli”
Verilen tüm bu hizmetlere karşın vatandaşların bir rahatsızlık yaşaması durumunda doğrudan hastaneye başvurabildiğine işaret eden Ulusoy, genç bir hastasının çarpıntı şikayetiyle doğrudan kardiyolojiye gittiğini, yapılan detaylı tetkikler sonucunda da anemisinin (kansızlık) çıktığını aktardı.
Kansızlığın çarpıntıya yol açtığını bütün hekimlerin bildiğini, hasta kendilerine başvurmuş olsa zaten kan tetkiki yapılarak, tedavisinin hızla başlayacağını aktaran Ulusoy, “Böylelikle hastanedeki hekimin yükünü almış olacak, esas kardiyoloji ihtiyacı olan hastaların da hekimine ulaşmasını kolaylaştırmış olacaktık.” ifadesini kullandı.
Ulusoy, “Kişilerin akut şikayetlerde, kronik hastalıkların yönetimlerinde önce ASM’lere başvurması çok önemli. Biz zaten gerektiğinde hastanelere yönlendirmelerini yapıyoruz.” diye konuştu.
“Sağlıkla ilgili sorularınızı da bize danışabilirsiniz”
Uzm. Dr. Zeynep Büşra Ulusoy, kişilerin internette, sosyal medya platformlarında yer alan “kulaktan dolma” bilgilerle kendine teşhis koyup panikleyerek hastaneye başvurduğunu veya “doğal”, “bitkisel” adı altında tedaviler uygulamaya çalıştığına işaret ederek, şöyle devam etti:
“Kişiler sağlıkla ilgili sorularını ilk önce bizlere gelip danışabilirler. İnternette okuduğu bilgilerle çeşitli tedavileri uygulamaya çalışan hastalarla karşılaşıyoruz. Örneğin, ben aynı zamanda Sağlık Bakanlığı onaylı akupunktur ve hacamat sertifikası olan bir hekimim, GETAT sertifikam var. Bu konuda eğitim aldığım için de doğru ile yanlışı ayırt edebiliyorum.
Ne yazık ki hastalar bir uzmana danışmadan bu yöntemleri gidip yaptırabiliyor ve uygun olmayan hastada gerçekten geri dönüşü olmayan, kötü sonuçlara sebep olabiliyor. Kolon kanseri bir hastam, kemoterapiyi bırakıp bitkisel tedavi almaya başlamış, bu kanserin bütün vücuduna yayılmasına sebep olmuştu. Kişiler, böyle yöntemlerle karşılaştıklarında, bunu önce mutlaka bir uzmana, hekimlerine danışmalılar.”
Ulusoy, vatandaşlara, “Aile hekimlerinize randevu alarak veya almadan direkt başvurabilirsiniz. Aklınıza takılan en ufak bir problemde veya sağlık şikayetinde ilk basamak olarak lütfen aile hekimlerine müracaat edin. Biz gerekli değerlendirmeleri yaparız, gerektiğinde zaten hastaneye yönlendirilmenizi de sağlarız.” çağrısını yaptı.
Birinci basamak sağlık hizmetlerinde yeni yol haritası belirlenecek
Öte yandan Sağlık Bakanlığı, aile ve toplum sağlığı merkezlerini içine alan birinci basamak sağlık kuruluşlarıyla ilgili yeni bir yol haritası hazırlanması, bazı yeni uygulamaların devreye alınması için de düğmeye bastı. Bu konuda hazırlanacak yeni eylem planının ilerleyen günlerde kamuoyuna açıklanması planlanıyor.
Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, konuyla ilgili daha önce Meclis’te, “Önceliğimiz birinci basamak, temel sağlık hizmetleri. Bunun planlamalarıyla ilgili arkadaşlarımız çalışıyor, birkaç hafta içerisinde eylem planlarımızı ortaya koyacağız.” açıklamasında bulunmuştu.
