Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, Uluslararası İşbirliği Platformu (UİP) tarafından bu yıl 14’üncüsü düzenlenen Boğaziçi Zirvesi kapsamında gerçekleştirilen “Sermaye Piyasalarında Finansman Kaynakları ve Reel Sektör” başlıklı oturuma katıldı.
Konuşmasına sermaye piyasalarına ilişkin veriler paylaşarak başlayan Gönül, Türkiye’de son yıllarda sermaye piyasalarında yaşanan gelişimin dikkati çekici noktalarda olduğunu söyledi.
Gönül, şu an Borsa’da işlem gören şirket sayısının 529, Borsa’nın toplam piyasa değerinin yaklaşık 11 trilyon TL’ye ulaştığını kaydederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“16 Kasım itibarıyla 2023 içinde 45 şirketin halka arzı tamamlandı ve 63,5 milyar TL bu şirketlere fon sağlandı. Pay piyasası yatırımcı sayısı 8 milyonu geçti, uzun yıllardır bu sayı 1-1,5 milyon seviyesindeydi. Şu an Türkiye’de her 10 kişiden biri Borsa’da yatırımcı pozisyonuna geldi. Ekim sonu itibarıyla şirketler, yaklaşık 610 milyar TL borçlanma aracı ve kira sertifikası ihracı gerçekleştirdi. Aynı zamanda 376 adet emeklilik yatırım fonu, 1800’ün üzerinde yatırım fonu işlem görmekte. 82 adet yatırım ortaklığı, 60 adet portföy yönetim şirketi, 72 adet aracı kurum, 12 adet kitle fonlama platformu piyasada bulunmaktadır.”
“Yeşil ve sürdürebilir borçlanma araçlarını geliştirmek için çalışıyoruz”
SPK Başkanı Gönül, son zamanlarda geliştirmeye çalıştıkları ve geliştiğine şahit oldukları “Yeşil ve Sürdürülebilir Borçlanma Araçları” ihraçlarını yoğunlaştırmak için ellerinden geleni yaptıklarını anlattı.
Daha önce “Yeşil Borçlanma Aracı”, “Sürdürülebilir Borçlanma Aracı”, “Yeşil Kira Sertifikası” ve “Sürdürülebilir Kira Sertifikası Rehberi”nin yayımlandığını dile getiren Gönül, “Yenilenebilir enerji alanlarına odaklanan 40’ın üzerinde yatırım fonu, emeklilik yatırım fonu ve girişim sermayesi yatırım fonu bulunuyor. Ekim sonu itibarıyla ihraç tutarımız 4 milyar TL’yi geçti. Orta Vadeli Program’da yeşil dönüşüm konusunda önemli iradeler ortaya koyuldu, bunların gerçekleşmesi için elimizden geleni yapacağız.” diye konuştu.
“Girişim Sermayesi Pazarı’ndaki ilk halka arzları kısa zamanda yapacağız”
İbrahim Ömer Gönül, Girişim Sermayesi Pazarı hakkında da şu bilgileri paylaştı:
“Gelişme potansiyeli bulunan iş fikirlerinin hayata geçirilmesi amacıyla başlangıç aşamasında olan ancak borsada işlem görebilecek büyüklükte olmayan ortaklıklar, paylarını halka arz etmeksizin, sermaye artırımı yoluyla ihraç edecekleri payların nitelikli yatırımcılara satışı ile finansman temin edebilecek. İlk halka arzları kısa zamanda yapacağız.”
Yakın zamanda ilk etabı tamamlanan Elektronik Başvuru Sistemi’nin de tam olarak yılbaşından sonra hayata geçeceğini dile getiren Gönül, burada süreçlerin hızlanmasının yanı sıra şeffaflık gibi unsurlara da önem verdiklerini vurguladı.
Gönül, gayrimenkul alanında yapılan ve hayata geçirilen ürün ve projelere değinerek Gayrimenkul Proje Fonu hakkında bilgi verdi.
Bu fonların, hem kendi mülkiyetlerindeki hem de sözleşme imzaladıkları farklı kişilere ait arsalar üzerinde projeler gerçekleştirebileceklerini anlatan Gönül, şu açıklamalarda bulundu:
“Bu fonlar, portföylerine yalnızca üzerinde proje geliştirilecek olan arsaları, gayrimenkul projelerini, proje kapsamında geliştirilmiş gayrimenkulleri, nakit yönetimi amacıyla bazı para ve sermaye piyasası araçlarını dahil edebileceklerdir. Gayrimenkul sertifikaları, kentsel dönüşüm ve afet yönetimine finansman sağlayacak. Bireysel ve kurumsal yatırımcılar, tasarruflarını değerlendirebilecek. Bir diğer enstrümanımız da ‘Yeni Nesil Gayrimenkul Sertifikası.’ Burada ihtiyaçlara daha fazla cevap verebilen bir sistem geliştirdik.”
“Çok yakında Finansal Okuryazarlık Portalı’nı açacağız”
SPK Başkanı Gönül, Sermaye Piyasaları Risk Merkezi’nde Merkezi Kayıt Kuruluşu ve Borsa İstanbul ile çalışmaya devam ettiklerini belirterek, şöyle devam etti:
“Buradaki amacımız, sermaye piyasamızda oluşabilecek risklerin önceden belirlenmesi, daha minimize edilmesi ve sektörle şeffaf şekilde paylaşılmasını sağlamak. Bunların yanı sıra finansal okuryazarlığa verdiğimiz önemi artırıyoruz. Borsa’da bulunan 8 milyonun üzerinde kişinin daha fazla finansal anlamda eğitilmesi, finansal terimlere aşina olması önemli. Özellikle gençlere ve gelecek nesillere, finanstan çok uzak olarak gördüğümüz ev hanımlarına da bu eğitimleri vermek istiyoruz.”
Gönül, çok yakında Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu ile birlikte Finansal Okuryazarlık Portalı’nı açacaklarını belirterek, “Şu ana kadar 14 binin üzerinde üniversite öğrencisi SPK Eğitim Seminerlerine katıldı ve onlara eğitim verdik. Ayrıca bir Finans Akademi ve Sermaye Piyasası ve Finans Mesleki Anadolu Lisesi açılması için de bir hazırlığımız var. Bu konuda Milli Eğitim Bakanlığımız ile çalışıyoruz, gelecek eğitim-öğretim döneminde okulumuzu açmayı hedefliyoruz.” diye konuştu.
“131 kişi hakkında suç duyurusunda bulunduk”
İbrahim Ömer Gönül, sektöre yetişmiş insan kaynağı sağlama noktasında işbirlikleri yaptıklarını ve bu alanda çalışmaya devam edeceklerini bildirdi.
Son zamanlarda izinsiz sermaye piyasası işlemlerinin arttığına şahit olduklarını kaydeden Gönül, şu uyarılarda bulundu:
“Özellikle kamuoyunda Forex olarak bilinen kaldıraçlı işlemler, yüksek getiri elde edeceği vaadinde bulunanlar gibi herhangi bir şirkete ortak olup, piyasanın çok üstünde getiri vadeden, hem sosyal medyayı kullanan hem de tek tek şahısların arandığı sistemleri engellemeye çalışıyoruz. Yatırımcılarımızın bu konuda çok dikkatli olması lazım. Gerekli tedbirleri almaya çalışıyoruz ama piyasanın üstünde getiri vadeden belli şirketlere, projelere ortaklık yapılması gibi durumların olduğuna da şahit oluyoruz. İzinsiz sermaye piyasası faaliyetleri kapsamında 2023 yılında denetimi tamamlanan 48 dosyada, toplam 131 kişi hakkında suç duyurusunda bulunduk. 2023 yılı başından bu yana, Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olarak internet aracılığıyla yurt dışında kaldıraçlı ve türev araç işlemler yaptırdığı tespit edilen 1321 internet sitesini de kapattırdık.”
“Türkiye’de yabancı yatırımcı payı artacak”
SPK Başkanı Gönül, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye gelmesi konusuna ilişkin soru üzerine, yabancı yatırımcılar açısından şirketlerdeki ortaklık kültürü ve şirketlerin davranışlarının önemli olduğunu vurguladı.
Yabancı yatırımcıların bir yerde yatırım yapabilmek için yatırım ortamının yeterince iyileştirilmiş, kurallarının belli olmasını istediğini kaydeden Gönül, sözlerini şöyle tamamladı:
“Mevzuatın daha sade, daha anlaşılır olmasını istiyorlar. Yabancı yatırımcı payımız daha önce fazlaydı ama dünyadaki konjonktür bizi de etkiliyor. Yabancı yatırımcılar, Türkiye’de daha yatırım yapılabilir bir ortam olduğunu, şirket çeşitliliğinin Borsa’da görüldüğünü fark ediyorlar. Kısa sürede Türkiye’de yabancı yatırımcı payı artacak. Çok detaylı bir mevzuatımız var bunu geliştirmeye devam ediyoruz, profesyoneller için hazırlanmış mevzuatı biraz daha basitleştirme çalışmalarımız sürüyor, daha sade bir mevzuat için çalışıyoruz. “
