Bakanlıktan yapılan açıklamada, ihracatın geçen ay temmuz verisi olarak tarihin en yüksek rakamı olarak gelmesinin sektörler açısından olumlu olduğunu belirtilerek, bazı sektör ve ürünlerde ithalatın artışı ve bunun nedenlerinin de gündemde yer alarak değerlendirildiği vurgulandı.
İç ticaretteki dengelerin de yakından takip edildiğine işaret edilen açıklamada, vatandaşların ihtiyaç duyduğu her ürüne rahatça ve uygun fiyattan ulaşabilmesi için gerektiğinde ihracat veya ithalatta ürün bazlı değişikliklere gidebildiği kaydedildi.
Son zamanlarda küresel ısınma ve bunun neticesinde Akdeniz havzasındaki baskın kuraklıktan dolayı İspanya ve İtalya başta olmak üzere birçok ülkede zeytin ve zeytinyağı üretiminin büyük hasar aldığı ve küresel ölçekte zeytinyağı fiyatlarının tavan yaptığına dikkat çekildi.
Bu durumda Türkiye’deki zeytinyağı ihracatçılarının da bu pazardan daha çok pay alabilmek için ihracata hız vermeye başladığı ifade edilerek, şunlar kaydedildi:
“Ticaret Bakanlığı olarak ihracatımızın artışı bizi memnun etmiştir. 2022/2023 sezonu ilk 9 ayında (Kasım-temmuz dönemi) toplam zeytinyağı ihracatımız bir önceki sezonun aynı dönemine göre, miktar bazında yüzde 240 artarak 136,5 bin ton (632 milyon dolar) olarak gerçekleşmiştir. Kutulu zeytinyağı ihracatımız miktar bazında yüzde 3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatımız yaklaşık 5,5 kat (yüzde 536), varilli ihracatımız 4 kat (yüzde 394) artmıştır. İspanya’ya ihracatımız 21 kat, İtalya’ya ihracatımız ise 44 kat yükselmiştir. Ancak son haftalara doğru hem ihracattaki büyük artış, hem de iç tüketim piyasasında stokçuluk yoluyla ve arz tedariki endişesi gerekçesiyle zeytinyağı fiyatlarının hızla artmaya başladığını gözlemleyen Bakanlığımız, bir Akdeniz ülkesi olan Türkiyemizde halkımızın zeytinyağını tüm dünyadaki gibi çok yüksek fiyatlardan tüketmemesi amacıyla 19 Temmuz 2023 tarihinde litrede 20 cent fon kesintisi uygulaması getirmek zorunda kalmıştı.”
İhracatçı, üretici ve tüketici kesimlerle yapılan istişareler, Tarım ve Orman Bakanlığı ile yürütülen koordinasyon çerçevesinde, 31 Temmuz’da, yeni hasat dönemi başlayıncaya kadar, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt verme işleminin durdurulduğu hatırlatılarak, “Kutulu ambalajlı katma değeri yüksek zeytinyağı ihracatımızda kısıtlama yoktur. Bolluk döneminde zeytinyağı ihracatımızın katma değerli ve yüksek fiyatlı olmasından memnuniyet duyarız. Ancak iç tüketimde vatandaşımızın yüksek fiyatla mağdur edilmesine de göz yummayız. Nitekim varilli ve dökme zeytinyağının ihracatını kısıtlama kararımız, kısa sürede iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekecektir.” ifadeleri kullanıldı.
Yeni sezonda Akdeniz’deki kuraklık devam eder ve zeytin üretimi düşük gelirse, bu durumda zeytinyağının daha da hassas bir ürün olacağının altı çizilerek, devletin ve ilgili tüm bakanlıkların bu ürünün üretimi ve vatandaşa ulaşması için daha farklı tedbirler almasının gerekebileceği belirtildi.
Karar, iç tüketimde fiyatları düşürmeyi, ihracatta katma değeri artırmayı amaçlıyor
Bakanlığın, Tarım ve Orman Bakanlığı ile istişare ve koordinasyon içinde, üretim tüketim, ihracat ve ithalat rakamları bazında, arz talep ve stoktaki rakamları dikkatle takip ederek, iç fiyat düzeyi ve ihracat artışı arasında dengeli bir politika sürdürdüğü belirtilen açıklamada, “Kararla zeytinyağında iç tüketimde fiyatın düşürülerek vatandaşımızı korumayı ve ihracatçımızı kutulu ambalajlı olarak katma değeri yüksek fiyatlı zeytinyağı ihracatına yöneltmeyi amaçlıyoruz. Bu karar, yeni hasat dönemine kadar ve sadece dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt vermeme uygulamasıdır. Kutulu ambalajlı ihracatta kısıtlama yoktur. Önceliğimiz, halkımızın menfaatleridir ve bu açıdan atılan adımların etkileri ve sonuçları anlık takip edilerek süreç yürütülmektedir.” değerlendirmelerine yer verildi.
“Tarımda birçok üründe istenilen düzeyde üretim artışı gerçekleşti”
Açıklamada, diğer tarımsal ürünlerin üretim gerçekleşmelerine de değinilerek, tarım sektöründe ve gıda ürünlerinde dengenin büyük çoğunlukla iklim ve meteorolojik şartlardan etkilendiği bildirildi.
Kışın durgun ve kurak geçmesinin başta buğday olmak üzere tahıl ürünlerinde karar alıcıları endişeye sevk ettiği belirtilerek, ilkbahar aylarındaki verimli yağışlar ve hükümetin üretim ve fiyat destekleri neticesinde tarımda birçok üründe istenilen düzeyde üretim artışı gerçekleştiği vurgulandı.
En önemli ürünlerden tahıllarda, buğday ve un fiyatları için bir olumsuzluk oluşmadığı bilgisi verildi.
Araç stokçuluğunda en üst limitte cezalar uygulanıyor
Ankara’da ve İstanbul’da araç stokçuluğu yapıldığına dair bazı ihbarların Bakanlığa geldiği ve takip edildiği bildirilerek, bu konuda kanunların Ticaret Bakanlığına verdiği yetki çerçevesinde en üst limitte cezalar uygulandığı ifade edildi.
Öte yandan, yaz mevsiminde turizm yoğunluğunun artışından dolayı turistik bölgelerde fahiş fiyat uygulayan bazı işletmelerin olduğu belirtilerek, ayrıca müşteriler arasında ayrımcılık yapan işletmelerle ilgili şikayetler geldiği bildirildi.
Açıklamada, şöyle denildi:
“Özellikle İnsanlara kılık kıyafet, yaşam biçimi, etnik köken ya da inanışları üzerinden ‘şu tarz insanlar buraya giremez’ şeklinde insanlık dışı uygulama yapanlar hakkında en ağır müeyyidelerin uygulanması için de gerekli denetim ve çalışmalar devam etmektedir. Vatandaşlarımızdan isteğimiz bu tür çağ dışı girişimler dahil olmak üzere her türlü ölçü dışı uygulamayı anında yerel yönetimlerimize ve Ticaret Bakanlığımıza bildirmeleridir. Gerekenin yapılacağından kimsenin şüphesi olmasın.”
