Ghebreyesus, bu yıl 77’ncisi düzenlenen DSÖ’nün en üst karar alma organı Dünya Sağlık Asamblesinin (DSA) açılışında yaptığı konuşmada, Güney Pasifik ülkesi Papua Yeni Gine’de 24 Mayıs’taki heyelan nedeniyle hükümete ve halka başsağlığı dileklerini ileterek, DSÖ’nün bu konuda destek sunduğunu ve elinden gelen tüm yardımı yapmaya hazır olduğunu dile getirdi.
Her yıl düzenlenen DSA’nın önemine değinen Ghebreyesus, dünyanın neredeyse tüm ülkelerinin aynı ortak anlayışla temsil edildiğine dikkati çekti.
DSÖ’nün, parçası bulunduğu Birleşmiş Milletler (BM) gibi İkinci Dünya Savaşı’nın ardından kurulduğunu anımsatan Ghebreyesus, “DSÖ, küresel çatışmanın tek alternatifinin küresel işbirliği olduğunun kabul edilmesinden doğdu. DSÖ Anayasası, bir anayasaydı ve öyle de kalmaya devam ediyor. Bu, ulaşılabilir en yüksek sağlık standardının ayrım gözetmeksizin tüm insanların temel hakkı olduğunu onaylayan ilk uluslararası hukuk belgesidir.” dedi.
Ghebreyesus, dünya genelinde en az 140 ülkenin sağlık hakkını anayasal düzeyde tanıdığına dikkati çekerek, şunları söyledi:
“Ancak dünya çapında sağlık hakkının sağlanması, çoğu zaman hayata geçirilemiyor veya tehdit altında. En az 4,5 milyar insan yani dünya nüfusunun yarısından fazlası bu haktan yararlanamıyor. Temel sağlık hizmetleri tamamen karşılanamıyor ve 2 milyar insan yaptıkları sağlık harcamaları nedeniyle maddi sıkıntı yaşıyor.
Salgınlar, afetler, çatışmalar ve iklim değişikliği ölümlere, sakatlıklara, açlığa ve psikolojik sıkıntılara neden oluyor.”
Kovid-19 salgını sürecinde sağlık hakkından faydalanamamanın acı sonuçlarının olduğunu anımsatan Ghebreyesus, bu sebeple DSÖ üyesi ülkelerin yaklaşık 2,5 yıl önce salgının önlenmesi, hazırlıklı olma ve müdahale konusunda yasal açıdan bağlayıcı “pandemi anlaşması”nı geliştirmenin yanı sıra uluslararası sağlık düzenlemelerini güçlendirme konusunda da anlaştığını kaydetti.
“Gelecekteki salgın tehdidi, pek çok tehditten yalnızca bir tanesi”
Böyle bir anlaşmaya varmanın teknik, hukuki ve politik açıdan çok büyük zorluklarının bulunduğunu vurgulayan Ghebreyesus, geçen 2,5 yılda bu sürece dahil olan ve anlaşmaya varma konusunda açık kararlılık gösteren tüm DSÖ üyesi ülkelere teşekkürlerini iletti.
Ghebreyesus, şöyle devam etti:
“Gelecekteki salgın tehdidi, pek çok tehditten yalnızca bir tanesi. Dünyamız pek çok başka zorlukla karşı karşıya, Gazze, Haiti, Sudan ve Ukrayna’da çatışmalar ve güvensizlik gibi. İklim değişikliği, yerinden edilme, yoksulluk, eşitsizlik ve kutuplaşma da bu tehlikelerin arasında yer alıyor. Aşılarını kaçırdıkları için ölen çocuklar, kolera, dang humması ve daha fazla hastalığın artan yükü de bu tehlikelerin arasında bulunuyor. Daha fazlasını da sayabilirim.”
Dünyanın Kovid-19 salgını öncesi de dahil sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden sağlıkla ilgili de yeteri kadar yol alamadığına dikkati çeken Ghebreyesus, bu hedeflere ulaşma konusunda daha geride olunduğunu ve 2030’a kadar ilerleme sağlanabilmesi için herkesin elinden geleni yapması gerektiğini vurguladı.
Ghebreyesus, DSÖ’nün finansal açıdan sorunlar yaşadığını ve bu problemlerin öngörülemez olduğunu, tahmin edilebilir, esnek ve üye ülkelerden gelen katkıların toplam bütçesinin yüzde 17’sini oluşturduğunu anlattı.
Diğer katkıların bağışçılardan ve esnek olmayan şekilde geldiğini belirten Ghebreyesus, “Bu dengesizlik, uzun vadeli planlar yapmayı veya bunları uygulayacak insanları çekmeyi ve elde tutmayı çok zorlaştırıyor.” dedi.
77’nci DSA’nın açılışına Moritanya Cumhurbaşkanı ve Afrika Birliği Dönem Başkanı Muhammed Veled Gazvani, İsviçre Federal Konseyi Üyesi Elisabeth Baume-Schneider, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Thomas Bach ile birçok ülkeden bakan ve delegasyon katıldı.
“Her Şey Sağlık İçin, Herkes İçin Sağlık” temasıyla düzenlenen DSA, 1 Haziran’da sona erecek.
DSA kapsamında Kovid-19 salgını sürecinden çıkarılan dersler, DSÖ üyesi ülkelerin iki yıldır müzakere ettiği “pandemi anlaşması”, iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkileri ve sağlıkla ilgili diğer konuların ele alınması bekleniyor.
