Çocuk yaşlardan itibaren ilgi duyduğu bitkileri fotoğraflamaya 37 yaşında başlayan Doğan, Kocaeli sınırları içinde yayılış gösteren, içerisinde 70 endemik bitki türünün de yer aldığı 2019 bitkinin fotoğrafını 6 yılda kendi imkanlarıyla çekti.
Çektiği yaklaşık 16 bin fotoğrafı “kocaelibitkileri.com” internet sitesinde toplayan, bitkilerin klasik ve modern kaynaklara göre tıbbi, mutfak, ekonomik potansiyellerini ortaya koymaya çalışan Doğan, bu alandaki bilgi ve birikimlerinden yola çıkarak, memur olduğu üniversitede önce yüksek lisans ardından da Tarih Anabilim Dalında doktora tezi hazırladı.
“Geri dönüşler, çalışmanın başarıya ulaştığını gösteriyor”
“Anadolu Türk Uygarlığında Bitkiler” adlı doktora tezi yazan Doğan AA muhabirine, ekonomik nedenlerle yönelemediği çocukluk hevesine 6 yıl önce geri döndüğünü söyledi.
Daha sonra da bu konuda “derli toplu” kaynak oluşturmaya karar verdiğini belirten Doğan, bitkilerin özelliklerini, tıbbi değerlerini ya da kültürel anlamlarını bunun yanı sıra da fotoğraflarını içeren internet sitesi kurduğunu anlattı.
Doğan, sitede bitkilerin fotoğrafları, bilimsel tanımları, tıbbi, iktisadi değerleri ve bilgilerinin yer aldığını belirterek, “Edebiyatımızda ya da başka alanlarda mimari de karşımıza çıkıyor mu? Derli toplu internet sitesi olarak hazırlıyorum bunu. Asıl amaç, Kocaeli’de hangi bitkiler var? 7’den 70’e herkesin yoldan geçerken, bahçesinde, deniz kenarında, yaylaya çıktığında ya da otoban kenarında gördüğü bitkiyi merak ettiğinde başvuracağı bir kaynak.” diye konuştu.
Özellikle akademiden ve ilaç firmalarından internet sitesindeki bitki fotoğraflarıyla ilgili geri dönüşler aldığına değinen Doğan, “Bunlar da sevindirici şeyler. Çünkü akademik, sektörel düzeyde geri dönüş alınması, çalışmanın uluslararası çapta da amacına ulaştığını gösteriyor.” şeklinde konuştu.
“Bir tür için 5 kere aynı bölgeye gittik”
Bitkilerin fotoğraflanmasının belli başlı zorlukları barındırdığına işaret eden Doğan, fiziki şartların yanı sıra iklim dalgalanmalarının kendisini zorladığını dile getirdi.
Doğan, mayıs ayında fotoğraflamaya gittikleri çiçeğin henüz açmadığını ya da meyveye durduğunu görebildiklerini aktararak, “Bu bir güçlük. Birkaç kere aynı bölgeye gitmemiz gerekebiliyor. Örneğin bu yıl ‘kuğu salebi’ dediğimiz tür için 5 kere aynı bölgeye gittik ve en sonunda 5. gittiğimizde bitkiyi bulup sitemize dahil edebildik.” dedi.
Kocaeli’de 2 binin üzerinde doğal yayılış gösteren bitki olduğundan bahseden Doğan, internet sitesindeki 2019 bitki sayısının nihai rakam olmadığını, sayıyı seneye 2 bin 100 daha sonra 2 bin 200’e çıkarmayı hedeflediklerini vurguladı.
Kentte tespit edilen 800’ün üzerinde tıbbi bitkinin bulunduğunu kaydeden Doğan, şunları anlattı:
“Bu tıbbi bitkilerin yine büyük bölümü binlerce yıldır üzerine yazılan, söylenen, insanların hafızasına kaydedilen bitkiler. Bu bakımdan da yine Kocaeli tıbbi bitkiler yoğunluğu, varlığı bakımından da önemli. Türkiye genelinde de Kocaeli ile ilgili akla gelen ilk şey sanayi kenti olduğu. Bununla birlikte Kocaeli, yüz ölçümü küçük olmasına rağmen birden fazla floral bölgenin kesişim noktasında. Kıyaslama yaptığımızda Britanya, Kocaeli’den çok daha büyük yüz ölçümüne sahip olmasına rağmen Kocaeli çok daha fazla bitkiye sahip. Baktığmızda, Kocaeli’nin, tek başına Avrupa’daki birçok ülkeden hem endemik hem genel bitki çeşitliliği bakımından daha zengin olduğunu görürüz.”
Doğan, bitki merakının kendisini akademik alanda da çalışma yapmaya yönelttiğine değinerek, “Evet, bitkileri görüyoruz, tanıyoruz ama burada kalıyor. Biraz da bilimsel düzeye çekmek amacıyla yüksek lisans ve ardından da doktoraya başlamış oldum. Aslında bir nevi hobiyi akademik kariyerle birleştirme yöntemini takip ettim.” ifadesini kullandı.
Ortaçağ Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Meryem Gürbüz ile bitkilerin Türk uygarlığındaki yerini araştırdıklarını kaydeden Doğan, “Bu bitkilerin sağlık, farmakoloji, şiir, edebiyat, görsellik, mimari, hayvan sağlığı, rüya tabiri ya da kültürel anlamları üzerine çalışmalar yapıyoruz. Temel odak noktamız, Orta Çağ Türk Uygarlığı. Bununla ilgili akademik çalışmalar yapıyoruz.” dedi.
