2023 Nobel Tıp Ödülü, mRNA içerikli Kovid-19 aşısının geliştirilmesini sağlayan çalışmalara imza atan 68 yaşındaki Macar asıllı bilim insanı Katalin Kariko ile 64 yaşındaki ABD’li bilim insanı Drew Weissman’a verildi.
İsveç’teki Karolinska Enstitüsünde düzenlenen basın toplantısında, 2023 Nobel Tıp Ödülü’nü, mRNA içerikli Kovid-19 aşının geliştirilmesine imkan veren çalışmalara imza atan biyokimyager Kariko ve immünolog Weissman’ın kazandığı açıklandı.
Katalin Kariko kimdir?
Katalin Kariko, 17 Ocak 1955’te Macaristan’ın Szolnok şehrinde doğdu.
Üniversite ve doktora eğitimini Szeged Üniversitesi Biyolojik Araştırmalar Merkezi’nde tamamlayan Kariko, mRNA ile ilgili çalışmalarını sürdürebilmek için ABD’nin Philadelphia eyaletinde bulunan Temple Üniversitesi’ne davet edilmesi üzerine bu ülkeye yerleşti.
Almanya merkezli BioNTech’te kıdemli başkan yardımcısı olan Kariko, BioNTech-Pfizer tarafından ortaklaşa geliştirilen Kovid-19 aşısının temelindeki mRNA teknolojisini Weissman ile birlikte geliştirmesiyle tanındı.
Drew Weissman kimdir?
Drew Weissman, 7 Eylül 1959’da ABD’nin Massachusetts eyaletindeki Lexington şehrinde doğdu.
1981’de Brandeis Üniversitesi’nden mezun olan Weissman, 1997’de mRNA ve doğuştan gelen bağışıklık sistemi biyolojisini incelemek için Pennsylvania Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin akademik kadrosuna dahil oldu.
Weissman ile Kariko, tanışmalarının ardından birlikte Kovid-19 aşısının temelindeki mRNA teknolojisini geliştirmeye yoğunlaştı.
2022 Nobel Tıp Ödülü’nü Paabo kazanmıştı
2022 Nobel Tıp Ödülü, “soyu tükenmiş homininlerin genomları ile insan evrimine ilişkin keşiflerinden ötürü” 68 yaşındaki İsveçli biyolog Svante Paabo’ya verilmişti.
Paabo, çalışmasında “küçük bir parmak kemiğinin genom verisiyle 30 bin yıl önce yaşayan ve denisovanlar olarak adlandırılan türleri” keşfetmişti.
1901 ila 2022’de 113 Nobel Tıp Ödülü verildi, ödül kazananlardan 12’si kadın.
Nobel Tıp Ödülü’nün en genç kazananı, 1923’te insülinin keşfinden ötürü 32 yaşındaki Frederick G. Banting oldu.
1966’da “tümöre neden olan virüsleri” bularak Nobel Tıp Ödülü’nü kazanan 87 yaşındaki Peyton Rous ise bu ödülü alan en yaşlı bilim insanı olarak tarihe geçti.
Paabo’nun babası Sune Bergström da “prostaglandin” maddesine ilişkin buluşları dolayısıyla 1982 Nobel Tıp Ödülü’nü aldı.
Nobel Ödülleri hakkında
İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900’de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.
Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından, fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 ayrı dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.
Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968’de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel’in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969’da verildi.
Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.
Öte yandan ödüllerin 1901’deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti.
Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021’de de yapılamamıştı.
