Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına ilişkin “Sağlık Modülü” verilerini yayımladı.
Buna göre, “Sağlık Modülü” adlı çalışma, 2022 yılında Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması ile birlikte modül olarak uygulandı. Avrupa Birliği ülkeleri ile aynı dönemde uygulanan modülün amacı, hanelerdeki 15 yaş ve üstündeki tüm fertlerin sağlık durumlarını ve bu alandaki harcamalarının hane halkına getirdiği yükü tespit etmek olarak belirlendi.
Son yıllarda yoksulluğun yanı sıra sosyal dışlanma kavramının da önemli hale gelmesiyle yoksulluk veya sosyal dışlanma göstergesi olan “AROPE” üretilmeye başlandı. AROPE göstergesi, Eurostat tarafından ilk defa Avrupa 2020 hedefleri kapsamında önerilmiş bir gösterge niteliği taşıyor. Göreli yoksulluk ya da maddi ve sosyal yoksunluk içinde olan veya çok düşük çalışma yoğunluğu bulunan hanelerde yaşayan fertler “yoksul veya sosyal dışlanmış” olarak tanımlanıyor.
Bu göstergeler ışığında yapılan araştırmaya göre, Türkiye’de doktor muayene ve tedavi harcamalarının hanelerin yüzde 7,3’üne çok, yüzde 36,1’ine biraz yük getirirken yüzde 47,7’sine yük getirmediği tespit edildi.
Diş muayene ve tedavi harcamalarının hanelerin yüzde 5,5’ine çok, yüzde 25,8’ine biraz yük getirdiği, yüzde 32,2’sine ise yük getirmediği anlaşıldı.
İlaç harcamalarının hanelerin yüzde 5,9’unda çok, yüzde 37,3’ünde biraz yük oluştururken yüzde 50,8’ine yük getirmediği kayıtlara geçti.
Son 12 ay içinde hanelerin yüzde 9’unun muayene veya tedavi, yüzde 36,6’sının diş muayenesi veya tedavisi ve yüzde 6’sının ilaç harcaması yapmadığı belirlendi.
Gelir gruplarına göre sağlık harcamaları
Doktor muayene ve tedavisi ile ilaç için harcama yapmama durumunun hanelerin gelir gruplarından çok etkilenmediği görüldü.
Diş muayene ve tedavisine ilk (en düşük) yüzde 20’lik gelir grubunda olanların yüzde 51,9’unun, ikinci yüzde 20’lik gelir grubunun yüzde 44,8’inin, üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun yüzde 40,6’sının, dördüncü yüzde 20’lik gelir grubunun yüzde 36,9’unun, beşinci (en yüksek) gelir grubunun ise yüzde 32,8’inin harcama yapmadığı görüldü.
En düşük yüzde 20’lik gelir grubundaki hanelerin yüzde 49,1’ine doktor muayene ve tedavisi, yüzde 27,8’ine diş muayene ve tedavisi, yüzde 52,2’sine ise ilaç harcamaları yük getirdi.
En yüksek yüzde 20’lik gelir grubundaki hanelerin yüzde 60,4’ü doktor muayene ve tedavisi, yüzde 41,1’i diş muayene ve tedavisi, yüzde 65,7’si ilaç harcamalarının yük getirmediğini belirtti.
Yoksulluk riski altında olmayanların yüzde 31,3’ü çoğunlukla oturarak çalışıyor
Bir işte çalışan 15 yaş ve üstü fertlerin tüm çalıştıkları süre incelendiğinde çoğunlukla bunların yüzde 28,2’sinin oturarak, yüzde 47,9’unun ayakta durarak, yüzde 18,4’ünün yürüyerek veya orta düzey fiziksel aktivite yaparak ve yüzde 5,6’sının ağır iş ya da ağır fiziksel aktiviteyle çalıştığı belirlendi.
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan fertlerin yüzde 16,8’i oturarak çalışırken risk altında olmayan fertler için bu oran yüzde 31,3 oldu. Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan fertlerin yüzde 10,1’inin ağır iş ya da aktivite yaparak çalışma hayatını geçirdiği tespit edildi.
Bir işte çalışsın ya da çalışmasın 15 yaş ve üstü fertlerin olağan bir haftada iş dışında geçirilen zamanları incelendiğinde, bunların yüzde 4,4’ünün “günde iki kere veya daha fazla”, yüzde 12,6’sının “günde bir kere”, yüzde 6,5’inin “haftada 4-6 kere”, yüzde 9,3’ünün “haftada 1-3 kere”, yüzde 3,5’inin “haftada 1 kereden az” en az 10 dakika boyunca aralıksız devam eden fiziksel aktivite veya boş zaman aktivitesi yaptıkları anlaşıldı.
Fertlerin yüzde 63,8’inin ise fiziksel aktivite veya boş zaman faaliyetlerine zaman ayırmadığı belirlendi.
Fertlerin yüzde 97,1’i iletişim faaliyetlerinde zorlanmıyor
Modül kapsamındaki 15 yaş ve üstü fertlerin yüzde 97,1’i iletişim kurmada, yüzde 95,7’si öz bakımında, yüzde 90,6’sı işitmede, yüzde 84,5’i bir şeyleri hatırlamada, yüzde 80,3’ü yürümede ve yüzde 80,1’i görmede sorun yaşamadığını ifade etti.
En çok zorlanılan faaliyetler ise sırasıyla yüzde 19,7 ile görme, yüzde 19,2 ile yürüme, yüzde 15,2 ile hatırlama olurken fertlerin sadece yüzde 2,7’si iletişim faaliyetlerinde zorlandığını bildirdi.
Fertlerin en çok yapamadığını belirttiği faaliyetler ise yüzde 0,6 ile öz bakım, yüzde 0,5 ile yürüme, yüzde 0,3 ile bir şeyleri hatırlama ve iletişim kurma faaliyetleri oldu.
